Umowa o pracę to jedna z najpopularniejszych form zatrudnienia w Polsce, określająca między innymi wymiar czasu pracy. W 2025 roku te kwestie są szczegółowo regulowane przez Kodeks pracy, który precyzyjnie określa, ile godzin w tygodniu i w miesiącu powinniśmy przepracować. W artykule przyjrzymy się, jakie są normy czasu pracy, ile godzin trzeba przepracować w poszczególnych miesiącach oraz jakie prawa przysługują pracownikom w kontekście nadgodzin.
Jakie są normy czasu pracy w 2025 roku?
Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownik zatrudniony na umowę o pracę nie powinien pracować dłużej niż 8 godzin dziennie i przeciętnie 40 godzin tygodniowo. Taki system obowiązuje w standardowym pięciodniowym tygodniu pracy. Okres rozliczeniowy, w którym pracodawca ustala czas pracy, nie powinien przekraczać czterech miesięcy.
W 2025 roku wymiar czasu pracy wynosi 1992 godziny, co daje 249 dni roboczych. Warto podkreślić, że święta przypadające w innym dniu niż niedziela obniżają wymiar czasu pracy o 8 godzin za każde takie święto. W 2025 roku, dni ustawowo wolne od pracy to między innymi: 1 stycznia, 6 stycznia, 20 kwietnia oraz 1 maja.
Wymiar czasu pracy w poszczególnych miesiącach
W 2025 roku liczba godzin pracy różni się w zależności od miesiąca. Przykładowo, w styczniu i marcu pracujemy po 168 godzin, natomiast w lipcu i październiku aż 184 godziny. Najmniej godzin pracy przypada na listopad – jedynie 144 godziny.
Oto zestawienie godzin pracy w poszczególnych miesiącach:
- Styczeń: 168 godzin (21 dni pracujących)
- Luty: 160 godzin (20 dni pracujących)
- Marzec: 168 godzin (21 dni pracujących)
- Kwiecień: 168 godzin (21 dni pracujących)
- Maj: 160 godzin (20 dni pracujących)
- Czerwiec: 160 godzin (20 dni pracujących)
- Lipiec: 184 godziny (23 dni pracujące)
- Sierpień: 160 godzin (20 dni pracujących)
- Wrzesień: 176 godzin (22 dni pracujące)
- Październik: 184 godziny (23 dni pracujące)
- Listopad: 144 godziny (18 dni pracujących)
- Grudzień: 160 godzin (20 dni pracujących)
Pełny etat, 1/2 i 3/4 etatu – ile to godzin pracy?
Praca na pełen etat oznacza średnio 40 godzin tygodniowo, co w praktyce przekłada się na 8 godzin dziennie. Jednak nie każdy pracownik jest zatrudniony na pełny etat. W przypadku pracy na niepełnym etacie, takim jak 1/2 czy 3/4, liczba godzin do przepracowania jest proporcjonalnie mniejsza.
Osoby pracujące na 1/2 etatu w danym miesiącu, w którym pełny wymiar wynosi 160 godzin, będą pracować 80 godzin. Natomiast na 3/4 etatu, przy tym samym wymiarze, czas pracy wyniesie 120 godzin.
Wyliczenie godzin pracy na niepełnym etacie
Przykładowo, w miesiącu, gdzie pełny etat oznacza 168 godzin, dla 1/2 etatu wymiar pracy wyniesie 84 godziny, a dla 3/4 etatu – 126 godzin. Warto pamiętać, że przy wyliczaniu czasu pracy na niepełnym etacie stosowane są te same zasady, co dla pełnego etatu, z uwzględnieniem proporcjonalnego zmniejszenia liczby godzin.
Jakie są zasady pracy w godzinach nadliczbowych?
Praca w godzinach nadliczbowych to czas przepracowany powyżej 8 godzin dziennie lub 40 godzin tygodniowo. Pracodawca może zlecić nadgodziny w przypadkach takich jak akcje ratownicze czy szczególne potrzeby firmy. Należy jednak pamiętać o istniejących limitach.
W 2025 roku pracownicy mogą pracować maksymalnie 150 godzin nadliczbowych w roku. Dodatkowo, tygodniowy czas pracy, łącznie z nadgodzinami, nie powinien przekraczać 48 godzin. Ważne jest, aby pracownicy mieli zapewniony co najmniej 11-godzinny odpoczynek dobowy i 35-godzinny odpoczynek tygodniowy.
Wynagrodzenie za nadgodziny
Za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje normalne wynagrodzenie oraz dodatek w wysokości 50% lub 100% stawki godzinowej, w zależności od okoliczności. Przykładowo, 100% dodatek przysługuje za nadgodziny w porze nocnej oraz w dni wolne od pracy.
Ważne: Praca w godzinach nadliczbowych nie jest dozwolona dla kobiet w ciąży oraz pracowników młodocianych, nawet jeśli wyrażą na to zgodę.
Jakie są prawa pracownika dotyczące przerw i odpoczynku?
Pracownikowi przysługuje co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego oraz co najmniej 35 godzin odpoczynku tygodniowego. Jeśli dobowy wymiar czasu pracy przekracza 6 godzin, pracownik ma prawo do 15-minutowej przerwy, wliczanej do czasu pracy.
W przypadku pracy w systemie równoważnym, gdzie dobowy wymiar czasu pracy może być wydłużony do 12 godzin, pracownikowi przysługuje odpowiednia liczba godzin odpoczynku po zakończeniu zmiany.
Systemy czasu pracy
Pracodawcy mogą stosować różne systemy czasu pracy, takie jak podstawowy, równoważny, skróconego tygodnia pracy czy pracy weekendowej. Każdy z tych systemów ma swoje specyficzne zasady dotyczące organizacji czasu pracy i odpoczynku.
Podsumowanie
W 2025 roku pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę muszą przestrzegać ściśle określonych norm czasu pracy, które wynoszą 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo. W przypadku pracy na niepełnym etacie, czas pracy jest proporcjonalnie mniejszy. Praca w godzinach nadliczbowych wymaga zgody pracodawcy i podlega określonym zasadom oraz limitom. Pracownicy mają prawo do odpoczynku dobowego i tygodniowego oraz przerw w pracy, co jest kluczowe dla zachowania ich zdrowia i efektywności pracy.
Co warto zapamietać?:
- W 2025 roku maksymalny wymiar czasu pracy wynosi 1992 godziny, co odpowiada 249 dniom roboczym.
- Standardowy czas pracy to 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo, z okresem rozliczeniowym do 4 miesięcy.
- W miesiącach 2025 roku liczba godzin pracy waha się od 144 (listopad) do 184 (lipiec, październik).
- Pracownicy mogą pracować maksymalnie 150 godzin nadliczbowych rocznie, z dodatkiem wynagrodzenia 50% lub 100% w zależności od okoliczności.
- Pracownikom przysługuje co najmniej 11 godzin odpoczynku dobowego oraz 35 godzin odpoczynku tygodniowego.
