Umowa o pracę i umowa zlecenie to dwa najpopularniejsze formy zatrudnienia w Polsce, które różnią się znacząco w kontekście praw do zasiłku chorobowego. Zrozumienie tych różnic oraz warunków, które muszą być spełnione, aby skorzystać z L4, jest kluczowe dla obu stron umowy. W artykule omówimy szczegółowo, jakie prawa przysługują pracownikom i zleceniobiorcom w przypadku niezdolności do pracy oraz jakie warunki muszą spełniać, aby otrzymać zasiłek chorobowy.
Jakie są różnice w prawach do zasiłku chorobowego?
Podstawową różnicą między umową o pracę a umową zlecenie w kontekście zasiłku chorobowego jest to, że pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę są objęci obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym. Oznacza to, że mają prawo do płatnego zwolnienia lekarskiego od pierwszego dnia zatrudnienia. Z kolei zleceniobiorcy muszą sami zdecydować, czy chcą przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
W przypadku umowy zlecenie, zleceniobiorcy mogą ubiegać się o zasiłek chorobowy, ale tylko wtedy, gdy spełnią określone warunki. Przede wszystkim muszą dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego i opłacać składki przez co najmniej 90 dni, co jest tzw. okresem karencji. Po spełnieniu tych warunków, zleceniobiorcy mogą otrzymać zasiłek chorobowy, który wynosi zazwyczaj 80% średniego miesięcznego wynagrodzenia za ostatnie 12 miesięcy.
Jakie warunki musi spełnić zleceniobiorca, aby otrzymać zasiłek chorobowy?
Zleceniobiorca chcący skorzystać z prawa do zasiłku chorobowego musi przede wszystkim dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Proces ten obejmuje kilka kroków:
- Podjęcie dobrowolnej decyzji o przystąpieniu do ubezpieczenia chorobowego.
- Złożenie pisemnego wniosku do zleceniodawcy o objęcie ubezpieczeniem.
- Opłacanie składek przez co najmniej 90 dni, co jest wymaganym okresem karencji.
Po spełnieniu tych warunków, zleceniobiorca zyskuje prawo do zasiłku chorobowego. Warto zaznaczyć, że w niektórych przypadkach zasiłek może być wypłacony już od pierwszego dnia ubezpieczenia, na przykład w przypadku ciąży lub wypadku w drodze do pracy.
Jak zgłosić chorobę na umowie zlecenie?
Zgłoszenie choroby w przypadku umowy zlecenie odbywa się podobnie jak przy umowie o pracę, o ile zleceniobiorca jest objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Proces zgłoszenia choroby obejmuje następujące kroki:
- Wizyta u lekarza w celu uzyskania zwolnienia lekarskiego (L4).
- Przedłożenie zwolnienia pracodawcy, co można zrobić osobiście lub przesłać drogą elektroniczną.
- Przedstawienie oryginału zwolnienia po zakończeniu L4, aby potwierdzić jego zgodność.
Jak długo można korzystać z L4?
Czas trwania zwolnienia lekarskiego na umowie zlecenie jest uzależniony od kilku czynników. Standardowo zasiłek chorobowy przysługuje na okres do 180 dni w roku kalendarzowym. W przypadku ciąży lub gruźlicy okres ten może zostać przedłużony do 270 dni. Warto podkreślić, że prawo do zasiłku chorobowego przysługuje tylko zleceniobiorcom, którzy spełnili warunki dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
W przypadku umowy zlecenie, zasiłek chorobowy jest możliwy tylko wtedy, gdy zleceniobiorca dobrowolnie przystąpi do ubezpieczenia chorobowego i opłaci składki przez wymagany okres karencji, który wynosi 90 dni.
Czy można stracić prawo do zasiłku chorobowego?
Tak, prawo do zasiłku chorobowego można stracić w kilku sytuacjach. Przede wszystkim, jeśli zleceniobiorca nie przedłuży umowy zlecenia, a niezdolność do pracy trwała krócej niż 30 dni, prawo do zasiłku wygasa. Ponadto, wykonywanie pracy zarobkowej podczas zwolnienia lekarskiego również może skutkować utratą zasiłku.
Co się dzieje po zakończeniu umowy zlecenie?
W przypadku zakończenia umowy zlecenie, zleceniobiorca może nadal korzystać z zasiłku chorobowego, jeśli niezdolność do pracy trwała co najmniej 30 dni i powstała nie później niż 14 dni po zakończeniu umowy. W przypadku chorób zakaźnych, których okres inkubacji jest dłuższy niż 14 dni, zasiłek może być wypłacany nawet do 3 miesięcy po zakończeniu umowy.
Jakie są konsekwencje nieodprowadzania składek?
Nieodprowadzanie składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe oznacza, że zleceniobiorca nie ma prawa do pobierania zasiłku chorobowego. Dotyczy to zarówno większości chorób, jak i pobytu w szpitalu. Brak ubezpieczenia chorobowego uniemożliwia również korzystanie z okresowych badań medycznych na NFZ, co może opóźnić wykrycie wielu poważnych chorób.
Jak wpływa praca na etacie na zasiłek chorobowy z umowy zlecenie?
Jeśli pracownik pracuje na etacie i dodatkowo wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenie, możliwości przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy zlecenie są ograniczone. Pracownik nie może przystąpić do tego ubezpieczenia, jeśli wynagrodzenie z umowy o pracę wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie krajowe. W takiej sytuacji umowa o pracę stanowi główny tytuł ubezpieczenia chorobowego.
Jakie dokumenty są potrzebne do wypłaty zasiłku chorobowego?
Aby zleceniobiorca mógł otrzymać zasiłek chorobowy, jeśli to zleceniodawca jest płatnikiem, musi wykazać zasiłek w dokumentach rozliczeniowych przesyłanych do ZUS. Wymagane dokumenty obejmują formularz ZUS RSA z kodem świadczenia/przerwy oraz kwotą brutto, jak również okresem wypłaty zasiłku. Jeśli zleceniodawca jest płatnikiem, musi także przedstawić ZUS raporty RCA i RSA z odpowiednimi kodami tytułu ubezpieczenia.
Co warto zapamietać?:
- Pracownicy na umowie o pracę mają obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe, co daje im prawo do płatnego L4 od pierwszego dnia zatrudnienia.
- Zleceniobiorcy muszą dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego i opłacać składki przez co najmniej 90 dni, aby otrzymać zasiłek chorobowy.
- Zasiłek chorobowy dla zleceniobiorców wynosi zazwyczaj 80% średniego wynagrodzenia za ostatnie 12 miesięcy.
- Prawo do zasiłku chorobowego można stracić, jeśli umowa zlecenie nie jest przedłużona, a niezdolność do pracy trwała krócej niż 30 dni.
- W przypadku zakończenia umowy zlecenie, zasiłek chorobowy może być wypłacany, jeśli niezdolność do pracy trwała co najmniej 30 dni i powstała nie później niż 14 dni po zakończeniu umowy.
