Zmiany w przepisach podatkowych dotyczących emerytur wzbudzają duże zainteresowanie wśród seniorów. W 2025 roku obowiązują nowe zasady, które wprowadzają istotne różnice w sposobie naliczania podatku dochodowego od emerytur, szczególnie tych przekraczających 2500 zł brutto. W poniższym artykule szczegółowo omówimy, jakie są aktualne regulacje, jak obliczyć podatek od emerytury oraz jakie konsekwencje niosą one dla emerytów.
Jakie są zasady opodatkowania emerytur w 2025 roku?
Od 1 stycznia 2022 roku wprowadzono w życie zasady tzw. „emerytury bez podatku”, które obowiązują również w 2025 roku. Zgodnie z tymi przepisami, emerytury i renty w wysokości do 2500 zł brutto miesięcznie są całkowicie zwolnione z podatku dochodowego (PIT). Oznacza to, że seniorzy otrzymujący takie świadczenia nie muszą martwić się o odprowadzanie podatku, co zwiększa ich dochód netto.
Dla osób, których świadczenia przekraczają próg 2500 zł brutto, podatek dochodowy naliczany jest wyłącznie od nadwyżki ponad tę kwotę. Stawka podatkowa wynosi 12% dla dochodów do 120 000 zł rocznie. Warto również pamiętać, że kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł rocznie, co dodatkowo zmniejsza obciążenia podatkowe dla emerytów.
Przykłady naliczania podatku
Aby lepiej zrozumieć zasady naliczania podatku, warto przeanalizować kilka przykładów:
- Emerytura 2500 zł brutto – brak podatku dochodowego, świadczenie jest w pełni zwolnione.
- Emerytura 2700 zł brutto – podatek naliczany od nadwyżki 200 zł, czyli 200 zł × 12% = 24 zł miesięcznie.
- Emerytura 3000 zł brutto – podatek naliczany od nadwyżki 500 zł, co daje 500 zł × 12% = 60 zł miesięcznie.
Dzięki temu systemowi większość emerytów w Polsce korzysta z ulg podatkowych, które zwiększają ich dochody netto.
Co z trzynastą emeryturą?
W 2025 roku seniorzy otrzymali również trzynastą emeryturę, która wynosiła 1 878,91 zł brutto. Jednak to dodatkowe świadczenie nie jest zwolnione z podatku dochodowego. Oznacza to, że jeśli suma trzynastej emerytury i regularnego świadczenia przekracza 2500 zł brutto, od nadwyżki naliczany jest podatek oraz obowiązkowa składka zdrowotna.
Przykład naliczania podatku od trzynastej emerytury
Rozważmy sytuację, w której emeryt otrzymuje świadczenie w wysokości 1400 zł brutto miesięcznie:
- W kwietniu 2025 roku emerytura wynosi 1400 zł brutto, a trzynasta emerytura 1 878,91 zł brutto, co daje łącznie 3 278,91 zł brutto.
- Od kwoty przekraczającej 2500 zł naliczany jest podatek dochodowy oraz składka zdrowotna.
- Podatek naliczany od nadwyżki 778,91 zł wynosi 778,91 zł × 12% = 93,47 zł.
W efekcie trzynasta emerytura netto jest niższa, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka.
Składka zdrowotna – co warto wiedzieć?
Choć emerytury do 2500 zł brutto są zwolnione z podatku dochodowego, nie oznacza to, że seniorzy otrzymują pełną kwotę brutto. Obowiązkowym potrąceniem pozostaje składka zdrowotna, która w 2025 roku wynosi 9% wysokości świadczenia. Jest ona odprowadzana automatycznie przez ZUS lub KRUS i trafia do Narodowego Funduszu Zdrowia.
W praktyce oznacza to, że nawet emeryci korzystający z „emerytury bez podatku” otrzymują świadczenie pomniejszone o składkę zdrowotną. Dla przykładu:
- Emerytura 2500 zł brutto – składka zdrowotna wynosi 2500 zł × 9% = 225 zł, co daje 2275 zł netto.
- Emerytura 3000 zł brutto – składka zdrowotna wynosi 3000 zł × 9% = 270 zł, a podatek od nadwyżki 500 zł wynosi 60 zł. Kwota netto wynosi 3000 zł – 270 zł – 60 zł = 2670 zł.
Kiedy składanie PIT jest konieczne?
Seniorzy, których świadczenia nie przekraczają 2500 zł brutto miesięcznie, nie są zobowiązani do składania zeznania podatkowego. ZUS automatycznie stosuje zasady zwolnienia z podatku, co oznacza, że emeryci nie muszą podejmować żadnych dodatkowych działań.
Jednak w niektórych sytuacjach złożenie deklaracji PIT może być korzystne lub wręcz konieczne. Dotyczy to przede wszystkim przypadków, gdy:
- Senior rozlicza się wspólnie z małżonkiem, który uzyskuje opodatkowane dochody.
- Oprócz emerytury emeryt uzyskuje dodatkowe przychody, np. z wynajmu mieszkania czy pracy dorywczej.
- Senior chce skorzystać z dostępnych ulg podatkowych, takich jak ulga rehabilitacyjna.
Jak waloryzacja wpływa na wysokość podatku?
Waloryzacja emerytur w 2025 roku wyniosła około 5,5%, co oznacza, że świadczenia wzrosły o ten wskaźnik lub o gwarantowaną kwotę minimalną. Dla wielu seniorów oznaczało to przekroczenie progu 2500 zł brutto, co skutkowało koniecznością odprowadzania podatku od nadwyżki.
Przykładowo, emerytura wynosząca przed waloryzacją 2374 zł brutto po podwyżce wyniosła 2505,04 zł brutto. W takim przypadku podatek naliczany jest od nadwyżki 5,04 zł, co daje 5,04 zł × 12% = 0,60 zł miesięcznie.
Przykłady po waloryzacji
Dla lepszego zobrazowania wpływu waloryzacji na wysokość podatku, przedstawiamy kilka przykładów:
- Emerytura 2500 zł brutto przed waloryzacją – brak podatku.
- Emerytura 2638 zł brutto po waloryzacji – podatek od nadwyżki 138 zł wynosi 138 zł × 12% = 16,56 zł miesięcznie.
- Emerytura 4220 zł brutto po waloryzacji – podatek od nadwyżki 1720 zł wynosi 1720 zł × 12% = 206,40 zł miesięcznie.
Jakie są plusy i minusy reformy?
Wprowadzenie „emerytury bez podatku” miało na celu poprawę sytuacji finansowej seniorów. Warto jednak zwrócić uwagę na zarówno korzyści, jak i ograniczenia wynikające z tych zmian:
W 2025 roku „emerytura bez podatku” obejmuje świadczenia do 2500 zł brutto, co oznacza, że większość seniorów nie płaci podatku dochodowego. Jednak składka zdrowotna w wysokości 9% nadal obowiązuje i nie podlega odliczeniu.
- Zalety: wyższe świadczenia netto dla większości emerytów, brak konieczności składania PIT przy niskich emeryturach, prostszy system rozliczeń.
- Wady: obowiązkowa składka zdrowotna zmniejsza kwotę netto, seniorzy z wyższymi świadczeniami płacą podatek od nadwyżki, inflacja pochłania część korzyści finansowych.
Co warto zapamietać?:
- Emerytury do 2500 zł brutto są zwolnione z podatku dochodowego (PIT) od 2022 roku, co obowiązuje również w 2025 roku.
- Podatek 12% naliczany jest tylko od nadwyżki ponad 2500 zł brutto, z kwotą wolną od podatku wynoszącą 30 000 zł rocznie.
- Trzynasta emerytura (1 878,91 zł brutto) nie jest zwolniona z podatku, co może prowadzić do opodatkowania całości świadczenia, jeśli suma przekracza 2500 zł.
- Obowiązkowa składka zdrowotna wynosi 9% wysokości świadczenia, co wpływa na kwotę netto emerytury.
- Seniorzy z emeryturą do 2500 zł nie muszą składać PIT, ale mogą to zrobić w przypadku dodatkowych dochodów lub chęci skorzystania z ulg podatkowych.
